องค์สมเด็จพ ระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้เปรียบเทียบบิดามารดาไว้ว่า เปรียบเสมือนพ ระพรหมของบุตร
เพราะท่านรักใคร่เมตตา มีกรุณา มุทิตาและอุเบกขาต่อบุตรอีกทั้งยังเปรียบพ่อแม่ไว้เป็นเช่น บูรพาจารย์
หรือครูคนแรก คอยอบรมแนะนำสั่งสอน และเปรียบพ่อแม่ไว้
เป็นเช่นอาหุไนยบุคคล คือบุคคลผู้ควรแ ก่การบูชาซึ่งการตอบแทนบุญคุณของพ่อแม่อย่ างแท้จริงนั้น
พ ระพุทธเจ้าได้ตรัสไว้ว่า ดูกรภิกษุทั้งหลาย เรากล่าวการกระทำตอบแทนไม่ได้ง่ายแ ก่ ท่านทั้ง 2 ท่าน
ทั้ง 2 คือใคร คือ มารดา บิดา ดูกรภิกษุทั้งหลาย บุตร
พึงประคับประคองมารดาด้วยบ่าข้างหนึ่ง พึงประคับประคองบิดาด้วยบ่าข้างหนึ่ง เขามีอายุ มีชีวิตอยู่ตลอด 100 ปี
และเขาพึงปฏิบัติท่านทั้ง 2 นั้นด้วยการอบกลิ่น การนวด การให้อาบน้ำ และการดัด และท่านทั้ง 2 นั้น พึงถ่ายอุ จจาระ
ปัสส าวะ บนบ่าทั้งสองข้าง ของเขานั่นแหละ ดูกรภิกษุทั้งหลาย
การกระทำอย่ างนั้น ยังไม่ชื่อว่าอันบุตรทำแล้ว หรือทำตอบแทนแล้วแ ก่มารดาบิดาเลยดูกรภิกษุทั้งหลาย อนึ่ง บุตรพึง
สถาปนามารดาบิดาในราชสมบัติ อันเป็นอิสราธิปัตย์ ในแผ่นดินเป็นพ ระเจ้าจักรพรรดิใหญ่อันมีรตนะ 7 ประการ มากหลาย
นี้ คือ จักรแก้ว ช้างแก้ว ม้าแก้ว มณีแก้ว นางแก้ว ขุนพลแก้ว ขุนคลังแก้ว การกระทำกิจอย่ างนั้น
ยังไม่ชื่อว่าอันบุตรทำแล้ว หรือทำตอบแทนแล้วแ ก่มารดาบิดาเลยข้อนั้นเพราะเหตุไร เพราะมารดา บิดา มีอุปการะมาก
บำรุงเลี้ยง แสดงโลกนี้แ ก่บุตรทั้งหลาย ส่วนบุตรคนใด ยังมารดาบิดาผู้ไม่มีศรัทธา
ให้สมาทานตั้งมั่นในศรัทธาสัมปทา ยังมารดาบิดาผู้ทุศีล ให้สมาทานตั้งมั่นในศีลสัมปทา ยังมารดาบิดาผู้มีความตระหนี่
ให้สมาทานตั้งมั่นในจาคสัมปทา ยังมารดาบิดาทรามปัญญา ให้สมาทานตั้งมั่นในปัญญาสัมปทา
ดูกรภิกษุทั้งหลาย ด้วยเหตุมีประมาณเท่านี้แล การกระทำอย่ างนั้นย่อมชื่อว่า อันบุตรนั้นทำแล้ว และทำตอบแทนแล้ว แ ก่
มารดาบิดา ดังที่พ ระพุทธเจ้าตรัสนั้น จะเห็นว่า การปรนนิบัติ ดูแลบิดามารดาภายนอก
การมอบทรัพย์สมบัติให้ท่านมากมายแค่ไหนแม้แต่การมอบความเป็นใหญ่ให้ท่านเพียงไรก็ตาม ก็ยังไม่ถือว่าเป็นการตอบ
แทนท่านอย่ างแท้จริงเพราะเป็นการตอบแทนโดยการให้ทรัพย์สมบัติ หรือความสุขต่าง ๆ ในทางโลกเท่านั้น แต่ การตอบ
แทนที่แท้จริง และเกิดประโยชน์สูงสุดต่อบิดามารดาที่บุตรพึงกระทำ คือ
1.หากบิดามารดาเป็นผู้ไม่มีศรัทธาในพ ระพุทธศ าสนา ก็จงชักนำท่านให้เกิดความศรัทธา
2.หากบิดามารดา เป็นผู้ไม่มีศีล ก็จงชักนำท่านให้ตั้งมั่นอยู่ในศีล
3.หากบิดามารดาเป็นผู้ตระหนี่ถี่เหนียว ก็จงชักนำท่านให้บริจาคทานหรือการสละทรัพย์ต่าง ๆ
4.หากบิดามารดาเป็นผู้ข าดปัญญา ก็จงชักนำท่านให้ทำสมาธิภาวนา เพื่อให้ท่านเกิดปัญญา
การตอบแทนบิดามารดาด้วยการชักนำให้ท่านถึงพร้อมด้วยศรัทธา ด้วยศีล ด้วยจาคะ ด้วยปัญญานั้น
จะเป็นเหตุให้บิดามารดามีโอกาสบรรลุธรรมได้ในภายภาคหน้า
การกระทำใน 4 อย่ างนี้
จึงถือได้ว่าเป็นการตอบแทนบิดามารดาอย่ างแท้จริง และเกิดประโยชน์สูงสุดต่อตัวของท่านเองแต่อย่ างไรก็ดี การปฏิบัติ
ดูแลบิดามารดาในภายนอก เช่นการดูแลท่าน การช่วยแบ่งเบาภาระต่าง ๆ เป็นต้น
ซึ่งเป็นสิ่งที่ควรกระทำอยู่แล้วในฐานะของบุตร แต่จะให้ดีที่สุด ก็ควรพึงกระทำใน 4 อย่ างควบคู่ไปด้วย คือการชักนำท่านให้
เข้าถึงศรัทธา ศีล จาคะ และปัญญา เพื่อเป็นการตอบแทนพ ระคุณอย่ างสูงสุด
ขอบคุณที่มา : คู่ ชี วิ ต
